Baanbrekend onderzoek naar de positieve invloed van zonneparken op biodiversiteit
Zonnepark Moerdijk is de locatie voor een baanbrekend onderzoek naar optimaliseren van de positieve invloed van zonneparken op biodiversiteit (met name insecten) van het landelijk gebied. Shell Sustainable Energy richt zich op het ontwikkelen en uitrollen van duurzame energieprojecten om bij te dragen de energietransitie als onderdeel van de klimaatopgave. Naast deze opgave is ook het stoppen van de afname, en herstel van biodiversiteit één van de grote maatschappelijke opgaven van dit moment. Hiervoor is onlangs het Deltaplan Biodiversiteit opgesteld, onder andere door Centrum voor Biodiversiteit Naturalis in Leiden. SMARTLAND landschapsarchitecten is zowel bezig met duurzame energie projecten als met projecten rond biodiversiteitsherstel. Zij heeft de beide instanties bij elkaar gebracht in een poging deze maatschappelijke ontwikkelingen van elkaar te laten profiteren.
Zonneprojecten in het landschap ondervinden de nodige weerstand en worden door maatschappelijke meerwaarde als biodiversiteit beter geaccepteerd. Biodiversiteit gaat sterk achteruit met name bij zeer intensieve en monofunctionele landbouw. Bij realisatie van energiewinning als functie van het landschap ontstaan juist weer betere kansen voor biodiversiteit.
Door beide opgaven nadrukkelijk te koppelen ontstaat een sterke win-win situatie. Uitgangspunt hierbij is dat zonneparken, ten opzichte van intensieve landbouwgebieden, door de afwezigheid van bemesting, bestrijdingsmiddelen en diepe drainage hiervoor uitstekende kansen bieden. Basis hiervoor is een goede ondergroei onder de panelen als voedingsbron voor veel insecten. Dit wordt aangevuld met bijzondere nestelvoorzieningen onder de panelen, natuurlijke afschermende randoplossingen rond het park en ruimtelijk-visuele landschapselementen in en om het park. Hierdoor kunnen vele soorten zich vestigen en verspreiden, zoals de zandhommel en de pluimvoetbij.
Het onderzoek in Moerdijk richt zich op de ondergroei. Voor de optimale ondergroei is gezocht naar natuurlijke situaties vergelijkbaar met het bijzondere microklimaat in zonneparken. Bossen, met hun schaduwrijke milieu, maar ook met hun soms bloemrijke vegetaties in ondergroei en open plekken vormen deze natuurlijke referenties. Vanuit verschillende natuurlijke bossen is een zadenmix samen te stellen van schaduwminnende bloeiende plantensoorten, die benut worden door een breed scala van bijen, hommels, zweefvliegen en vlinders.
In dit onderzoek worden verschillende zadenmixen uitgetest op hun groei, bloei en betekenis voor insecten. In 8 clusters van 8 proefvlakken van 20x20m worden verschillende zadenmixen getest. De biologen van Naturalis monitoren de ontwikkeling met zowel standaard als geavanceerde methoden. Zo worden niet alleen de groei en bloei gemonitord en insecten gevangen tijdens regelmatige veldbezoeken, ook wordt er gebruik gemaakt van geavanceerde camera’s en automatische determinatie-software.
Het onderzoek in Moerdijk gaat voorlopig een jaar lopen. Mogelijk zal dit worden verlengd tot enkele jaren, waarbij ook enkele aanvullende positieve maatregelen getest kunnen worden.
De uitkomsten van het onderzoek zullen worden toegepast in diverse Shell zonneprojecten die nu in voorbereiding zijn.
